Τι είναι η κατάψυξη ωαρίων;
Η κατάψυξη ωαρίων είναι μία νέα πρόταση στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, που δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες να “παγώνουν” το χρόνο και να επιλέγουν το πότε θέλουν να γίνουν μητέρες.
Η κατάψυξη ωαρίων, γνωστή και ως κρυοσυντήρηση ωαρίων, είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται για να διασφαλίσει την ικανότητα των γυναικών να μείνουν έγκυες στο μέλλον.
Τα ωάρια που συλλέγονται από τις ωοθήκες σας καταψύχονται χωρίς γονιμοποίηση και αποθηκεύονται για μελλοντική χρήση. Ένα κατεψυγμένο ωάριο μπορεί να αποψυχθεί, να γονιμοποιηθεί με σπέρμα σε ένα εργαστήριο και να εμφυτευθεί στη μήτρα σας.
Ο γιατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε πώς λειτουργεί η κατάψυξη ωαρίων, τους πιθανούς κινδύνους και εάν αυτή η μέθοδος διατήρησης της γονιμότητας είναι κατάλληλη για εσάς με βάση τις ανάγκες και το αναπαραγωγικό σας ιστορικό.
Η κατάψυξη ωαρίων μπορεί να είναι μια επιλογή εάν δεν είστε έτοιμη να μείνετε έγκυος τώρα, αλλά θέλετε να βεβαιωθείτε ότι μπορείτε να μείνετε έγκυος αργότερα.
Σε αντίθεση με την κατάψυξη γονιμοποιημένων ωαρίων (κρυοσυντήρηση εμβρύων), η κατάψυξη ωαρίων δεν απαιτεί σπέρμα επειδή τα ωάρια δεν γονιμοποιούνται πριν καταψυχθούν. Ακριβώς όπως και με την κατάψυξη εμβρύων ωστόσο, θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε φάρμακα γονιμότητας, έτσι ώστε να παράγετε πολλά ωάρια για συλλογή.
Μπορείτε να σκεφτείτε την κατάψυξη ωαρίων εάν:
- Έχετε μια κατάσταση ή μια περίσταση που μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητά σας π.χ δρεπανοκυτταρική αναιμία, αυτοάνοσα νοσήματα όπως ο ερυθηματώδης λύκος και άλλα προσωπικά ζητήματα.
- Χρειάζεστε θεραπεία για καρκίνο ή άλλη ασθένεια που μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά σας να μείνετε έγκυος. Ορισμένες θεραπείες – όπως η ακτινοβολία ή η χημειοθεραπεία – μπορούν να βλάψουν τη γονιμότητά σας. Η κατάψυξη ωαρίων πριν από τη θεραπεία μπορεί να σας επιτρέψει να αποκτήσετε βιολογικά παιδιά αργότερα.
- Υποβάλλεστε σε εξωσωματική γονιμοποίηση. Όταν υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση μερικές γυναίκες, προτιμούν την κατάψυξη ωαρίων από την κατάψυξη εμβρύων για θρησκευτικούς ή ηθικούς λόγους.
- Θέλετε να διατηρήσετε νεότερα ωάρια τώρα για μελλοντική χρήση. Η κατάψυξη ωαρίων σε μικρότερη ηλικία μπορεί να σας βοηθήσει να μείνετε έγκυος όταν είστε έτοιμες.
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα κατεψυγμένα ωάρια σας για να προσπαθήσετε να συλλάβετε ένα παιδί με σπέρμα του συντρόφου σας ή δότη σπέρματος.
Αυτή την στιγμή είμαστε σε θέση να κρυοσυντηρήσουμε οποιοδήποτε κύτταρο, οποιοδήποτε ωάριο, οποιοδήποτε σπερματοζωάριο με 100% επιτυχία, δηλαδή να έχουμε επιβίωση με την απόψυξη 100%.
Αρχικά η μέθοδος αυτή εφαρμόστηκε σε καρκινοπαθείς γυναίκες, που έπρεπε να υποστούν χημειοθεραπεία και θα τους ανέστειλε πλήρως την γονιμότητά τους. Σήμερα οι κοινωνικές συνθήκες έχουν διαφοροποιηθεί και παρατηρείται πολύ συχνά να αναβάλλουν οι γυναίκες την τεκνοποίηση για μεγαλύτερες ηλικίες. Μοιραία λοιπόν κατατάσσονται και αυτές στην προηγούμενη κατηγορία, δηλαδή ρισκάρουν να μην έχουν ωάρια καλής ποιότητας σε μεγαλύτερη ηλικία, ώστε να επιτύχουν μια εγκυμοσύνη.
Στην Ευρώπη έχουν ήδη γεννηθεί αρκετά παιδιά μέσω αυτής της διαδικασίας, η οποία μάλιστα έχει και παρόμοια ποσοστά επιτυχίας με τη χρήση μη κατεψυγμένων (φρέσκων) ωαρίων.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι;
Η κατάψυξη ωαρίων ενέχει πιθανόν κάποιους μικρούς κινδύνους, όπως:
- Συνθήκες που σχετίζονται με τη χρήση φαρμάκων γονιμότητας. Σπάνια, η χρήση ενέσιμων φαρμάκων γονιμότητας, μπορεί να προκαλέσει πρήξιμο και πόνο στις ωοθήκες σας αμέσως μετα την συλλογή ωαρίων (σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών). Τα σημεία και τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κοιλιακό άλγος, φούσκωμα, ναυτία, έμετο και διάρροια.
- Επιπλοκές της διαδικασίας συλλογής ωαρίων. Σπάνια, η χρήση βελόνας αναρρόφησης για την συλλογή αυγών προκαλεί αιμορραγία, μόλυνση ή βλάβη στο έντερο, την ουροδόχο κύστη ή ένα αιμοφόρο αγγείο.
Συναισθηματικοί κίνδυνοι. Η κατάψυξη ωαρίων μπορεί να προσφέρει ελπίδα για μια μελλοντική εγκυμοσύνη, αλλά δεν υπάρχει καμία εγγύηση επιτυχίας.
Εάν χρησιμοποιείτε τα κατεψυγμένα ωάρια σας για να κάνετε παιδί, ο κίνδυνος αποβολής θα βασίζεται κυρίως στην ηλικία σας τη στιγμή που καταψύχονταν τα ωάρια σας. Οι μεγαλύτερες γυναίκες έχουν υψηλότερα ποσοστά αποβολών, κυρίως λόγω της ποιότητας των ωαρίων.
Έρευνες μέχρι σήμερα δεν έχουν δείξει αύξηση του κινδύνου γενετικών ανωμαλιών για τα μωρά που γεννιούνται ως αποτέλεσμα της κατάψυξης ωαρίων. Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα σχετικά με την ασφάλεια της κατάψυξης ωαρίων.
Τι πρέπει να γνωρίζετε πριν; Ποια η σωστή προετοιμασία;
Εάν σκέφτεστε να καταψύξετε τα ωάρια σας, αναζητήστε μια κλινική γονιμότητας με εξειδίκευση στον τομέα.
Εάν το κόστος της κατάψυξης ωαρίων σας αφορά, ζητήστε πληροφορίες σχετικά με το κόστος που σχετίζεται με κάθε βήμα της διαδικασίας και τα ετήσια τέλη αποθήκευσης.
Πριν ξεκινήσετε τη διαδικασία κατάψυξης ωαρίων θα κάνετε κάποιες εξετάσεις αίματος, όπως:
Έλεγχος εφεδρείας ωοθηκών. Για να προσδιορίσει την ποσότητα και την ποιότητα των ωαρίων σας, ο γιατρός σας μπορεί να ελέγξει τη συγκέντρωση της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης, της οιστραδιόλης και της AMH στο αίμα σας την τρίτη ημέρα του εμμηνορροϊκού σας κύκλου. Τα αποτελέσματα μπορούν να βοηθήσουν να προβλεφθεί, πώς θα ανταποκριθούν οι ωοθήκες σας στη φαρμακευτική αγωγή γονιμότητας.
Ένα διακολπικό υπερηχογράφημα των ωοθηκών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ληφθεί μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της λειτουργίας τους.
Έλεγχος μολυσματικών ασθενειών. Θα υποβληθείτε σε έλεγχο για ορισμένες μολυσματικές ασθένειες, όπως ο HIV και η ηπατίτιδα Β και C.
Τι μπορείτε να περιμένετε;
Η κατάψυξη ωαρίων έχει πολλαπλά στάδια – διέγερση των ωοθηκών, συλλογή ωαρίων και κατάψυξη.
Διέγερση ωοθηκών
Θα λάβετε συνθετικές ορμόνες για να διεγείρετε τις ωοθήκες σας να παράγουν πολλαπλά ωάρια – αντί για το μεμονωμένο ωάριο που συνήθως αναπτύσσεται κάθε μήνα.
Τα φάρμακα που μπορεί να χρειαστούν περιλαμβάνουν:
Γίνεται καθημερινά μια ένεση φαρμακευτικής αγωγής όπως θυλακιοτροπίνη άλφα ή βήτα (π.χ Gonal-f, Puregon), ή μενοτροπίνες (Menopur).
Φάρμακα για την πρόληψη της πρόωρης ωορρηξίας. Ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει έναν ενέσιμο αγωνιστή ορμόνης απελευθέρωσης γοναδοτροπίνης όπως οξική λευπρολίνη ή έναν ανταγωνιστή ορμόνης απελευθέρωσης γοναδοτροπίνης όπως το cetrorelix (Cetrotide).
Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, ο γιατρός σας θα σας παρακολουθεί. Θα κάνετε εξετάσεις αίματος για να μετρήσετε την ανταπόκρισή σας στα φάρμακα διέγερσης των ωοθηκών. Τα επίπεδα οιστρογόνων συνήθως αυξάνονται καθώς αναπτύσσονται τα ωοθυλάκια και τα επίπεδα προγεστερόνης παραμένουν χαμηλά μέχρι μετά την ωορρηξία.
Οι επισκέψεις θα περιλαμβάνουν επίσης κολπικό υπερηχογράφημα για την παρακολούθηση της ανάπτυξης των ωοθυλακίων.
Όταν τα ωοθυλάκια είναι έτοιμα για την ωοληψία – γενικά μετά από 10 έως 14 ημέρες – γίνεται μια ένεση ανθρώπινης χοριακής γοναδοτροπίνης (Pregnyl, Ovitrelle) ή άλλου φαρμάκου, ώστε να βοηθήσει τα ωάρια να ωριμάσουν.
Ωοληψία
Η ωοληψία γίνεται με ενδοφλέβια καταστολή σε μια κλινική γονιμότητας . Μια κοινή προσέγγιση είναι η διακολπική αναρρόφηση με υπερήχους, κατά την οποία μία διακολπική κεφαλή υπερήχων εισάγεται στον κόλπο σας για να αναγνωρίσει τα ωοθυλάκια.
Στη συνέχεια, μια βελόνα οδηγείται μέσω του κόλπου σε ένα ωοθυλάκιο. Η συσκευή αναρρόφησης που συνδέεται με τη βελόνα χρησιμοποιείται για την αφαίρεση του ωαρίου από το ωοθυλάκιο. Μπορεί να συλλεχθούν πολλά ωάρια και οι μελέτες δείχνουν ότι όσο περισσότερα ωάρια ανακτώνται – έως και 15 ανά κύκλο – τόσο καλύτερες είναι οι πιθανότητες γέννησης.
Μετά την ωοληψία, μπορεί να έχετε κοιλιακές κράμπες. Το αίσθημα πληρότητας ή πίεσης μπορεί να συνεχιστεί για μερικές ημέρες, επειδή οι ωοθήκες σας παραμένουν διευρυμένες.
Κατάψυξη
Λίγο μετά τη συγκομιδή, τα μη γονιμοποιημένα ωάρια σας ψύχονται σε θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν για να διατηρηθούν για μελλοντική χρήση. Η διαδικασία που χρησιμοποιείται πιο συχνά για την κατάψυξη ωαρίων ονομάζεται υαλοποίηση (vitrification). Υψηλές συγκεντρώσεις ουσιών που βοηθούν στην αποφυγή σχηματισμού κρυστάλλων πάγου κατά τη διαδικασία κατάψυξης (κρυοπροστατευτικά) χρησιμοποιούνται με ταχεία ψύξη.
Τι πρέπει να γνωρίζω μετά την διαδικασία;
Συνήθως, μπορείτε να συνεχίσετε τις κανονικές δραστηριότητες εντός μιας εβδομάδας από την ωοληψία. Αποφύγετε το σεξ χωρίς προστασία για να αποτρέψετε μια ακούσια εγκυμοσύνη.
Επικοινωνήστε άμεσα με το θεράπων ιατρό σας εάν έχετε:
- Πυρετό υψηλότερο από 38,6 C
- Έντονο πόνο στην κοιλιά
- Αύξηση βάρους πάνω από 1 κιλό μέσα σε 24 ώρες
- Έντονη κολπική αιμορραγία — γέμισμα περισσότερων από δύο επιθεμάτων την ώρα
- Δυσκολία στην ούρηση
Αποτελέσματα
Όταν θέλετε να χρησιμοποιήσετε τα κατεψυγμένα ωάρια σας, αυτά θα αποψυχθούν, θα γονιμοποιηθούν με σπέρμα σε ένα εργαστήριο και θα εμφυτευθούν στη μήτρα σας.
Οι πιθανότητες να μείνετε έγκυος μετά την εμφύτευση είναι περίπου 30 έως 60 τοις εκατό, ανάλογα με την ηλικία σας τη στιγμή της κατάψυξης των ωαρίων.
Υπάρχουν ενδεχόμενες παρενέργειες;
Η όλη διαδικασία έχει την απαραίτητη ασφάλεια έτσι ώστε να διασφαλίζεται στο μέγιστο η υγεία της γυναίκας. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχουν επιπλοκές ή παρενέργειες, ωστόσο ο κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός και έτσι αντιμετωπίζουμε την κάθε περίπτωση ξεχωριστά.
Ποια είναι η διαδικασία; Πως γίνεται;
Σε πρώτο στάδιο πραγματοποιούνται μια σειρά από εξετάσεις έτσι ώστε να καταλάβουμε την ποιότητα αλλά και την ποσότητα των ωαρίων. Εξετάσεις σχετικά απλές όπως εξετάσεις αίματος και υπέρηχοι. Στην συνέχεια γίνεται διέγερση και μετά την διέγερση συλλέγονται στις ωοθήκες και καταψύχονται με μια ειδική μέθοδο.
Καθ’ όλη την διάρκεια της διαδικασίας υπάρχει νάρκωση και είναι απόλυτα ανώδυνη.
Σε ποιες ηλικίες μπορεί να γίνει κατάψυξη ωαρίων;
Η κατάψυξη είναι καλό να γίνει σε νεαρή ηλικία, όσο ακόμα τα ωάρια είναι γόνιμα και πολλά. Μια στις τρεις γυναίκες καταψύχουν τα ωάρια τους πριν τα 35. Ωστόσο, αυτό μπορεί να γίνει και στα 38, στα 39, στα 40 ακόμα και στα 42.
Ωστόσο, καλό είναι εφόσον έχει παρθεί η απόφαση να γίνει όσο το δυνατόν νωρίτερα και όχι στα 43 ή στα 45. Σκεφτείτε ότι σύμφωνα με μελέτες το ποσοστό των ωαρίων που είναι κατάλληλα για τεκνοποίηση είναι μόλις το 8%.
Ποιο το κόστος για την κατάψυξη ωαρίων; Είναι προσιτές οι τιμές;
Η ενημέρωση για το κόστος για την κατάψυξη ωαρίων γίνεται κατ’ όπιν ραντεβού όπου ο ιατρός σας ενημερώνει αναλυτικά για το πόσο κοστίζει η όλη διαδικασία. Επίσης, πρέπει πρώτα να δει ακριβώς την περίπτωση σας και στην συνέχεια να σας ενημερώσει για τις τιμές.