Γυναικεία Ανατομία & Φυσιολογία
Τα έσω γεννητικά όργανα της γυναίκας αποτελούνται από τη μήτρα που απαρτίζεται από το σώμα -δηλαδή την κυρίως μήτρα- και τον τράχηλο. Το εσωτερικό της μήτρας καλύπτεται από έναν υμένα που λέγεται ενδομήτριο. Το ενδομήτριο είναι ο ιστός που εμφυτεύεται το έμβρυο μετά την σύλληψη. Κάθε μήνα το ενδομήτριο αλλάζει ανάλογα με τις ημέρες του κύκλου. Για το πρώτο δεκαπενθήμερο παχαίνει κάτω από την δράση των οιστρογόνων ενώ στο το δεύτερο γεμίζει με γλυκόζη και θρεπτικές ουσίες για να υποστηρίξει το έμβρυο.
Στον πυθμένα του σώματος της μήτρας καταλήγουν οι σάλπιγγεςπου είναι λεπτές στην αρχή στον Ισθμό, ενώ φαρδαίνουν στο άλλο άκρο στην λήκυθο. Οι σάλπιγγες ´συλλαμβάνουν´ το ωάριο με τους κροσσούς μετά την ωορρηξία και το μεταφέρουν, αφού γονιμοποιηθεί, μέσα στην λήκυθο στην μήτρα.
Αν για κάποιο λόγο ο μηχανισμός προώθησης του γονιμοποιημένου ωαρίου μπλοκάρει στην σάλπιγγα, μπορεί να προκύψει εξωμήτριος κύηση!
Κοντά στους κροσσούς είναι οι ωοθήκες. Οι ωοθήκες περιέχουν τα γεννητικά κύτταρα που λέγονται ωάρια. Κάθε μήνα η ωοθήκη στρατολογεί ένα ωοθυλάκιο το οποίο ωριμάζει και σπάει προς το μέσον του κύκλου εξ ου και ο όρος «ωορρηξία».
Όταν γεννιέται το νεογνό, η ωοθήκες του περιέχουν χιλιάδες ωάρια, περίπου 500.000, τα οποία καταναλώνονται συνεχώς και ακατάπαυστα μέχρι την εμμηνόπαυση. Άρα το νεαρό κορίτσι ξοδεύει ωάρια πριν καν την αρχή της περιόδου, και η γυναίκα ακόμα και όταν είναι έγκυος. Η κατανάλωση είναι συνεχείς και ακατάπαυστη. Σε κάθε κύκλο το ωοθυλάκιο που προορίζεται για την ωορρηξία, στρατολογείται ανάμεσα από εκατοντάδες ανώριμα ωάρια. Τα υπόλοιπα που δεν ωριμάζουν, απλά εκφυλίζονται και απορροφώνται από την ωοθήκη. Έτσι εξηγείται πως μισό εκατομμύριο ωάρια καταναλώνονται μέσα σε 35-40 χρόνια έμμηνου ρήσης!
Τα υγιέστερα ωάρια ωριμάζουν τα πρώτα 10 χρόνια της έμμηνου ρήσης δηλαδή από τα 15 μέχρι τα 25 περίπου χρόνια. Για αυτό και η νέα γυναίκα μένει πολύ εύκολα έγκυος σε αυτήν την ηλικία. Ανάλογα με τα αποθέματα που υπάρχουν στις ωοθήκες (κάτι που ποικίλει από γυναίκα σε γυναίκα), η γονιμότητα συνεχίζει σε ικανοποιητικά επίπεδα για τα επόμενα 10 χρόνια. Μετά τα 35 όμως χρόνια, αρχίζει η κάμψη η οποία γίνεται ακόμα πιο έντονη μετά τα 40. Αυτό επηρεάζει όχι μόνον την φυσική αλλά και την τεχνητή γονιμότητα!
ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
Το γεννητικό σύστημα της γυναίκας αποτελείται από τα έξω και τα έσω γεννητικά όργανα.
1. Τα έξω γεννητικά όργανα, είναι:
• το αιδοίο,
• η κλειτορίδα,
• τα μικρά και τα μεγάλα χείλη του αιδοίου.
2. Τα έσω γεννητικά όργανα περιλαμβάνουν:
• τον κόλπο,
• τη μήτρα,
• τις σάλπιγγες
• τις ωοθήκες.
Κόλπος
Ο κόλπος χρησιμεύει κυρίως για τη σεξουαλική επαφή και συνδέει το εξωτερικό περιβάλλον (τα έξω γεννητικά όργανα) με τη μήτρα. Ο κόλπος (αλλά και η μήτρα) βρίσκεται πίσω από την ουρήθρα και την ουροδόχο κύστη και μπροστά από το ορθό και τον πρωκτό.
Μήτρα
Η μήτρα είναι ένα όργανο που φυσιολογικά, εκτός εγκυμοσύνης, έχει τόσο το σχήμα όσο και το μέγεθος ενός αχλαδιού, βρισκόμενο ανάποδα. Αποτελείται κυρίως από μυϊκές ίνες οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να εκτείνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, προκειμένου να φιλοξενήσει το έμβρυο. Έτσι, το μέγεθος της μήτρας από λίγα εκατοστά στην αρχή της εγκυμοσύνης φτάνει μέχρι και 35 – 40 εκατοστά μήκος κατά το τέλος της εγκυμοσύνης. Επίσης, η μυϊκή κατασκευή της δίνει και τη δυνατότητα να συστέλλεται κατά τη διάρκεια του τοκετού, προκειμένου να γεννηθεί το έμβρυο.
Ενδομήτριο
Στο εσωτερικό της μήτρας υπάρχει μία κοιλότητα η οποία και θα «φιλοξενήσει» το έμβρυο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (ενδομητρική κοιλότητα). Η εσωτερική αυτή κοιλότητα της μήτρας επενδύεται από ένα “μανδύα” (ενδομήτριο), ο οποίος έχει μία βελούδινη υφή. Τα κύτταρα που σχηματίζουν το ενδομήτριο έχουν τη δυνατότητα κάθε μήνα, κάτω από την επίδραση των ορμονών που παράγονται από τις ωοθήκες, να υπερπλάσσονται, δηλαδή να μεγαλώνουν (να “φουσκώνουν”). Αυτό δίνει ως αποτέλεσμα την “πάχυνση” του ενδομητρίου. Μέσα στο ενδομήτριο αναπτύσσονται αιμοφόρα αγγεία τα οποία μεταφέρουν στο ενδομήτριο αίμα και κατ’ επέκταση θρεπτικές ουσίες. Έτσι, δημιουργούν το κατάλληλο περιβάλλον για την πιθανή εμφύτευση ενός γονιμοποιημένου ωαρίου και την ανάπτυξή του στα πρώτα του στάδια. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει εγκυμοσύνη, τότε το ενδομήτριο αυτό “πέφτει” με σκοπό να δημιουργηθεί από την αρχή ένα νέο ενδομήτριο, με νέα κύτταρα. Καθώς έχουμε την πτώση του ενδομητρίου, σπάνε τα αιμοφόρα αγγεία που βρίσκονται μέσα σε αυτό και δημιουργείται αιμορραγία. Το αίμα που φεύγει μαζί με τα τμήματα του ενδομητρίου, δίνει την εικόνα της κολπικής αιμόρροιας, η οποία είναι γνωστή σε εμάς ως “περίοδος”.
Σάλπιγγες
Οι σάλπιγγες είναι δύο αγωγοί (“σωληνάκια”) δεξιά και αριστερά από τον πυθμένα της μήτρας. Ουσιαστικά δίνουν τη δυνατότητα στο ωάριο που θα απελευθερωθεί από την ωοθήκη, να έρθει μέσα στη μήτρα. Εκεί θα συναντηθεί με το σπερματοζωάριο, το οποίο από τον κόλπο θα περάσει και αυτό μέσα στη μήτρα, από την αντίθετη κατεύθυνση.
Ωοθήκες
Τέλος, οι ωοθήκες έχουν ωοειδές σχήμα και βρίσκονται δεξιά και αριστερά της μήτρας, στην άκρη των σαλπίγγων. Έχουν μήκος από 2 εως 5 εκατοστά, πλάτος 1,5 εως 3 εκατοστά και πάχος 0,5 εως 1,5 εκατοστό. Το βάρος είναι περίπου 10-20 γραμμάρια. Ουσιαστικά κρέμονται δεξιά και αριστερά από τη μήτρα και ενώνονται με αυτή με τις σάλπιγγες.
Οι ωοθήκες έχουν δύο ρόλους: ο ένας είναι η παραγωγή και απελευθέρωση ωαρίων κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας της γυναίκας. Η δεύτερη λειτουργία είναι η παραγωγή ορμονών (οιστρογόνων και προγεστερόνης – γυναικείες ορμόνες), οι οποίες έχουν θεμελιώδη ρόλο για την καλή λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας και την εμφάνιση της “περιόδου”.